Викисүзлек:Шартлы кыскартмалар

Ысул

• бал. ― балалар сөйләме
• бор. ― борынгы сүз яки гыйбарә
• гади с. ― гади сөйләм
• гәп. ― гәп сүзе яки гыйбарәсе
• ирк. ― иркәләү сүзе
• ирон. ― иронияле
• иск. ― искергән сүз
• кеч. ― кечерәйтү
• кимс. ― кимсетеп әйтү
• кит. ― китап теле
• махс. ― махсус сүз яки гыйбарә
• мәкт.. ― мәктәп ысул
• мыск. ― мыскыллау
• неол. ― неологизм
• рәс. ― рәсми сүз яки гыйбарә
• сөйл. ― сөйләү телендә
• тар. ― тарихи сүз
• тирг. ― тиргәү сүз яки гыйбарә
• фән. ― фәнни сүз яки гыйбарә
• хуплм. ― хупламау
• хур. ― хурлау
• чаг. ― чагыштыру
• шаярт. ― шаярту сүзе яки гыйбарәсе
• шелт. ― шелтәләү сүзе
• шив. ― шивә сүзе яки гыйбарәсе
• шигъ. ― шигъри сөйләм
• шөбһ. ― шөбһәләнү
• энд. ― эндәш сүз
• эвф. ― эвфемизм
• эпис. ― эпистоляр ысул
• юг. ― югары ысул

Белем өлкәләре

• авиа. ― авиация
• ау. ― аучылык
• а.-х. ― авыл хуҗалыгы
• анат. ― анатомия
• археол. ― археология
• астр. ― астрономия
• әд. ― әдәбият
• бакт. ― бактериология
• бакч. ― бакчачылык
• биол. ― биология
• биохим. ― биохимия
• бот. ― ботаника
• җәгъ. ― җәгърафия
• геод. ― геодезия
• геол. ― геология
• геом. ― геометрия
• гидрол. ― гидрология
• гидром. ― гидромеханика
• дини ― дин
• зоол. ― зоология
• икъ. ― икътисад
• кин. ― кинематография
• мант. ― мантыйк
• мат. ― математика
• мед. ― медицина
• метеор. ― метеорология
• мин. ― минералогия
• миф. ― мифология
• пед. ― педагогика
• псих. ― психология
• сәнг. ― сәнгать
• театр. ― театр сәнгатенә караган сүз
• тел бел. ― тел белеме
• тех. ― техника
• тим. юл ― тимер юл эше
• топ. ― топография
• тук. ― тукучылык эше
• фарм. ― фармакология
• фәлс. ― фәлсәфә
• физ. ― физика
• физиол. ― физиология
• хим. ― химия
• шахм. ― шахмат уены
• этн. ― этнография

Телгә карау

Чит телләр

• абаз. – абазин теле
• авар. – авар теле
• адыг. – адыгей теле
• айн. – айну теле
• алб. – албан теле
• алеут. – алеут теле
• алм. – алман теле
• алт. – (көньяк) алтай теле
• ар. – ар теле
• ассур. – ассур теле
• әз. – әзербайҗан теле
• әрм. – әрмән теле
• башк. – башкорт теле
• бәҗ. – бәҗәнәк теле
• бел. – беларус теле
• болг. – Идел буе болгар теле
• т. болг. – Туна (Дунай) буе болгар теле
• босн. – босния теле
• бур. – бурят теле
• вьет. – вьетнам теле
• гаг. – гагауз теле
• гар. – гарәп теле
• герм. – герман телләре
• госм. – госманлы теле
• гөрҗ. – гөрҗи теле
• дарг. – даргин теле
• дан. – дания теле
• драв. – дравид телләре
• ингл. – инглиз теле
• ингуш.– ингуш теле
• индонез. – индонезия теле
• ир. – иран телләре
• исл. – исландия теле
• исп. – испан теле
• итал. – итальян теле
• к.-балк. – карачай-балкар теле
• крклп. – каракалпак теле
• кабард. – кабарда теле
• каз. – казакъ теле
• калм. – калмык теле
• камас. – камас теле
• карай. – караим (карай) теле
• караг. – карагас теле
• карел. – карел теле
• кет. – кет теле
• комык. – комык теле
• коми. – коми теле
• кор. – корея теле
• котт. – котт теле
• көрд. – көрд теле
• крмтат. – кырымтатар теле
• куман. – куман теле
• кумнд. – куманды теле
• кыпч. – кыпчак телләре
• кырг. – кыргыз теле
• кыт. – кытай теле
• лат. – латин теле
• латыш. – латыш теле
• ләх. – ләх теле
• лезг. – лезгин теле
• лив. – лив теле
• литв. – литва теле
• т.-мак. – төньяк македон теле
• маҗ. – маҗар теле
• манс. – манси теле
• маньч. – маньчжур теле
• мар. – мари теле (т. мар. – мари теленең тау

сөйләшләре, б. мар. – мари теленең болын сөйләшләре, кч. мар. – мари теленең көнчыгыш сөйләшләре, т.-кб. мар. – мари теленең төньяк-көнбатыш сөйләшләре)

• молд. – молдаван теле
• монг. – монгол теле
• морд. – мордва телләре
• мукш. – мукша теле
• нан. – нанай теле
• негид. – негидал теле
• нен. – ненец теле
• нид. – нидерланд теле
• нуг. – нугай теле (алаб. – нугай теленең алабугат шивәсе, караг. – нугай теленең карагаш шивәсе)
• орок. – орок (уйльта) теле
• ороч. – ороч теле
• осет. – осетин теле
• пашт. – пашто теле
• пәһл. – пәһләви теле
• прус. – прус теле
• румын. – румын теле
• саам. – саам теле
• самод. – самодий телләре
• санск. – санскрит
• сарт. – сарт теле
• с. уйг. – сары уйгыр теле
• саха. – саха теле
• себ. – себертатар шивәләре һәм сөйләшләре (төм. себертатар теленең төмән сөйләше, тубыл. – себертатар теленең тубыл сөйләше, брб. – себертатар теленең бараба шивәсе, яушт. – себертатар теленең яүштә-чат сөйләше)
• селк. – селкүп теле
• сем. – семит телләре
• серб. – серб теле
• словен. – словен теле
• салар. – салар теле
• солон. – солон теле
• сугд. – сугд теле
• таҗ. – таҗик теле
• талыш. – талыш теле
• тамил. – тамил теле
• татар. – татар теле
• телеут. – телеут теле
• телуг. – телугу теле
• тиб. – тибет теле
• тох. – тохар теле
• төр. – төрек теле
• төрк. – төрки тел(ләр)
• төркм. – төрекмән теле
• туб. – туба теле
• тунг.-маньч. – тунгус-маньчжур телләре
• тыв. – тыва теле
• угыз. – угыз телләре
• уд. – удэй теле
• уйг. – уйгыр теле (лобнор. – уйгыр теленең лобнор шивәсе, таран. – уйгыр теленең таранчы шивәсе)
• укр. – украин теле
• урал. – урал телләре
• урд. – урду теле
• урыс. – урыс теле
• урум. – урум теле
• үлеч. – үлеч (ульч) теле
• үзб. – үзбәк теле
• фар.– фарсы теле
• фин. – фин теле
• фин-угыр. – фин-угор телләре
• фр. – француз теле
• хак. – хакас теле (сагай. – хакас теленең сагай шивәсе, койб. – хакас теленең койбал шивәсе)
• халаҗ. – халаҗ теле
• халх. – халха теле
• хант. – ханты теле
• хатт. – хатт теле
• хетт. – хетт теле
• хорв. – хорват теле
• һинд. – һинд теле
• һинд-аур. – һинд-аурупа телләре
• һинд-ир. – һинд-иран телләре
• чалк. – чалкан теле
• чех. – чех теле
• чеч. – чечен теле
• чжуан. – чжуан теле
• чирк. – чиркәс теле
• чуаш. – чуаш теле
• чул. – чулым теле
• чыгт. – чыгтай теле
• шор. – шор теле
• шум. – шумер теле
• эвен. – эвен теле
• эвенк. – эвенк теле
• элам. – элам теле
• эрз. – эрзә теле
• эст. – эстон теле
• ысл. – ыслау телләре
• ягн. – ягноб теле
• яп. – япон теле
• яһ. – яһүд теле

Татар теленең шивәләре һәм сөйләшләре

Урта шивә

• бөр. – татар теленең бөре сөйләше
• дөб. – татар теленең дөбъяз сөйләше
• каз. арт. – татар теленең казан арты сөйләшләре
• кас. – татар теленең касыйм сөйләше
• кмшл. – татар теленең камышлы сөйләше
• кргл. – татар теленең каргалы сөйләше
• крш. – татар теленең керәшен сөйләшләре
• минз. – татар теленең минзәлә сөйләше
• нокр. – татар теленең нократ сөйләше
• прм. – татар теленең перем сөйләше
• т. я. – татар теленең тау ягы сөйләшләре
• тпк. – татар теленең тепекәй сөйләше
• трбс. – татар теленең турбаслы сөйләше
• эчк. – татар теленең эчкен сөйләше

Көнбатыш (мишәр) шивәсе

• миш. – татар теленең көнбатыш (мишәр) шивәсе
• кузн. – татар теленең кузнецк сөйләше
• серг. – татар теленең сергач сөйләше
• м.-кар. – мукшы-каратай теле (сөйләше)
• шрл. – татар теленең шарлык сөйләше
• стр. – татар теленең стәрлетамак сөйләше

Грамматик төркемнәре

• а. ― алмашлык
• аваз ияр. ― аваз ияртеме
• артык. ― артыклыр дәрәҗәсе
• аз. ― азайту дәрәҗәсе
• бәйл. ― бәйлек
• баш кил. ― баш килеш
• берл. ― берлек сан
• җанл. ― җанлы затны белдергән исем
• җанс. ― җансыз затны белдергән исем
• җыйм. ― җыйма исем
• з-сыз ― затланышсыз
• и. ― исем
• и. ток. ― ир җенес
• иял. кил. ― иялек килеше
• кер. сүз ― кереш сүз
• күпл. ― күплек сан
• күч. ф. ― күчемле фигыль
• к-сез. ф. ― күчемсез фигыль
• обр. ияр. ― образлы ияртем
• өнд. ― өндәү җөмләләрендә
• рәв. ― рәвеш
• с. ― сыйфат
• сор. ― сорау җөмләләрендә
• терк. ― теркәгәч
• т-ми. т. ― төрләнми торган сүзләр
• төш. кил. ― төшем килеше
• у.-вак. кил. ― урын-вакыт килеше
• ур. ток. ― урта җенес
• ук. ток. ― уртак җенес
• ф. ― фигыль
• х. ток. ― хатын җенес
• хәб. сүз ― хәбәрлек сүз
• чыг. кил. ― чыгыш килеше
• ы. ― ымлык
• юн. кил. ― юнәлеш килеше
• ярд. ― ярдәмче фигыль яки сүз

Башка кыскартмалар

• җыр. ― халык җыры
• к. ― кара
• каб. ― кабатлаулы сүз
• күч. ― күчмә мәгънәдә
• мәк. ― мәкаль
• ш. у. ― шулай ук